40 yıllık ayakkabı ustası konuştu: Biz ticaret yapmıyoruz, sanatımızı satıyoruz

Nazilli’de 3 kuşaktır ayakkabı tamirciliği yapan sanatkar Önal Özkan (65), mesleğinin incelikleri anlattı. 40 yıl önce babasından aldığı emaneti günümüzde hala daha sürdüren Özkan, işini severek yaptığını söyledi. Babasının vefatından sonra 1984 yılından beri Turan Mahallesi İstasyon Bulvarı üzerinde ekmeğini kazanan Özkan, ayakkabı tamirciliğinin öneminin günümüzde yeniden değere bindiğini ifade etti. 

“EMEKTEN PARA KAZANIYORUZ” 

Eskiye göre yeniden tercih edildiklerini belirten usta tamirci Özkan, “Ayakkabı tamirciliğini kıymetini şimdi biliyorlar. Daha önceden kunduranın kıymetini bilmeyenler şimdi değer bilmeye başladı. Önceki zamanlarda vatandaşlar “Çin” işlerini bize tercih ettiler, bizim gibi sanatkarlara engel oldular. Sonradan Çin işleri kapandı işte o zaman bizim bereketimiz yerine geldi. Yerli imalat ve tamirata geri döndük. Daha önce imalatla uğraşıyordum ama imalat pahalı olduğu için tamamen tamirata döndük. Tamirattan kazancımızı sağlıyoruz çok şükür.” dedi. Günümüzde artan fiyatlardan sonra yeni ayakkabı almak yerine eski ayakkabı getiren vatandaşların olduğunu dile getiren Önal Özkan, “Artan fiyatlardan dolayı vatandaşlar artık yeni ayakkabı almak yerine eski ayakkabısını tamir ettiriyor. Merdiven altında kalmış örümceklenmiş ayakkabı getiren bile var tamiratı yapılması için. Bir kenarda unutulmuş ama şimdi kıymeti bilinen kundura çok. Bir ayakkabının tamiratının fiyatı 5 TL ile 50 TL arasında değişiyor. Yapılan işe göre değişiyor, bizde tek fiyat yoktur. Biz kullanmış olduğumuz malzemeden ve emekten para alıyoruz. Biz ticaret yapmıyoruz, sanatımızı satıyoruz” ifadelerini kullandı.

“YAPARSA O USTA YAPAR” 

Eskiye göre tamirat sisteminin çok değiştiğini söyleyen Özkan, “Yıllar değiştikçe tamiratın şekli de değişti. Bugün babam mezardan çıkıp gelse, ayakkabı tamir etmek istese yapamaz. Çünkü her şey yok değişti, teknoloji çok değişti. Eskiden file örgüsü gibi ayakkabılarda örgü olurdu, şimdi o mümkün değil. Özellikle teknoloji çok ilerlediği için kullanılan ilaçlar ve ilaçların kullanıldığı yerler çok farklı. Babam gelse sadece seyrederdi” dedi. Küçüklüğünden bu yana kendisine çok şey kattığını söyleyen yılların ustası Özkan meslektaşlarının da gözdesi halinde. Birbirlerini hep desteklediklerini söyleyen Önal Özkan, “Sanatkarlık, kendi kendine yetiştirmektir. Yetiştirdiğiniz takdirde bu işi sonsuza kadar devam ettirebilirsiniz. Başka tamiratçıların yapamadığı ayakkabıları bana yönlendiriyorlar. Ben kendimi övmek için söylemiyorum, meslektaşlarım da bunu söylüyor. Yaparsa o usta yapar, yapamazsa çöpe atın diyorlar. Bende getirdiklerinde bakıyorum, yapabiliyorsam yapıyorum veya aldığım ücreti karşılayabiliyorsa yapıyorum. Karşılamıyorsa eğer bu çöpe diyorum.” şeklinde konuştu. 

“ŞİMDİ Kİ AYAKKABILAR GÜNÜBİRLİK” 

Günümüzdeki ayakkabıların çok kullanışsız olduğunu ve çok çabuk yıprandığını dile getiren Özkan, şimdi ki ayakkabıların günübirlik olduğunu söyledi. Şu an ki tasarımcıların tecrübesiz olduğunu söyleyen Önal Özkan, “Eski ayakkabılar daha sağlamdı. 5 yıl tamirata getirmezdi müşteri. Ben bir müşterime bot dikiyordum, yıllarda tamir için getirmezdi. Ama şimdi ki ayakkabılar günübirlik, alıyorsun gün içerisinde yırtılıyor. İş parasında değil, yapılışında. Bilhassa dizaynında. Mühendislere para veriyorlar, onlar da iş bilmiyor tecrübeleri yok. Ellerine bir parça veriyorlar, en olmadık parçayı en esnek yere koyuyuolar. Sonra ayakkabılar hemen deforme oluyor, sonra tamire getiriyorlar.” dedi.